Hai anos estaba de moda o debate tradición-modernidade. Que se había que apostar polo de antes ou polo que viñera, dito ó bruto. Se conservar a paisaxe ou urbanizala/industrializala, por exemplo. Evidentemente, o tal debate era tan falso como un billete de sete euros, e unicamente servía como escusa para mesas redondas ou seminarios, nos que despois de moita discusión se chegaba ó acordo de que a tradición era fonte de modernidade, o mesmo que o local era manancial do universal, e que unha cousa non quitaba a outra. Traio a conto este debate tan vello como falso polo do Antroido/Carnaval.
En cuestións de tradicións e de modernidades, e son un crente a medias, ou devoto depende. Depende de que tradicións e que modernidades. No sector das celebracións, por exemplo, estou a favor de conservar o que paga a pena conservar (calquera festa, por exemplo), ou como moito non moleste (os cabodanos) e decididamente en contra de costumes barbarizantes, por moi arraigadas socialmente que puideran estar (as postas de largo, ou as cencerradas que lles facían ós recén casados de idades dispares). En xeral, estou a favor das novidades (os tanatorios) pero non polo mero feito de que o sexan novas, sobre todo cando ademais non adoitan selo, senón tradicións doutros sitios e doutras xentes (como celebrar as vodas a claxon batente con caravanas de coches emperifollados ou aplaudir nos enterros das víctimas).
Aplicándolle este corpus teórico ó Antroido/Carnaval, recoñezo que son máis tradicionalista que Zumalacárregui. Quitado na infancia, onde calquera motivo de esbardallar e non ter clase é benvido, nunca foi das miñas celebracións preferidas, como non o é ningunha en que a alegría ou eso que deron en chamar espírito lúdico é de obrigado cumprimento. E que eu sexa un muermo non quita que comparta a tolemia colectiva dos lugares onde o Antroido é o Antroido, por moita cámara que teñan que aturar, e que comprenda perfectamente a intensidade emocional dos que non ven o momento de poñerse de choqueiros ou mesmo de disfrazarse de David Bisbal. Pero o que me saca de quicio son as municipaladas. Esa teima edilicia de, por riba de non amañar o tráfico ou o transporte público, pretender organizarlle o ocio á xente en situacións nas que se basta e se sobra para facelo soliña. Eses desfiles, concertos e outros sistemas de convocar persoal nun redil e atascar a circulación. Por non falar da importación pailana de usos alleos, desde as fallas para o San Xoan á Reina del Carnaval destes días. Por moito que cavile, non lle vexo gracia ningunha a animar a unhas nais a gastar unha chea de cartos en incrustar ás fillas nunha especie de torreta de Fenosa revestida de plumas e lentejuelas, e por riba facelas competir, nestes tempos en que en lado ningún, por casposo que sexa, manteñen ou se toman en serio o das raíñas das festas. Se de verdade queren animar o espirito carnavalesco, poden poñerse de pararraios semiambulantes as forzas vivas. Sería igual de pouco participativo, pero de bastante máis risa.
(para martes, 28 de febreiro de 06)
Véxolle a vostede na mesma liña combativa do meu antropólogo favorito cando denuncia que as autoridades de Barcelona tratan de domesticar as fogueiras da noite de San Xoán.
Esculcador Mourullo:
Daqueles lumes veñen estas cinzas
(martes, 26 de xuño de 2001)
Non sei que opinarán vostedes das tradicións. Depende de que tradicións, dirán, e con razón. Non é o mesmo a tradición da ablación clitoriadiana
vixente nalgunhas culturas subsaharianas que a de ir casar ó lugar de orixe da parte contratante feminina que aínda rixe por aquí. A min, nun alarde de reflexión que espero me recoñezan, paréceme que algunhas están ben e outras non tanto. Mesmo, para precisar, coido que algunhas mellorarían se evolucionaran, e outras mellor que se queden como están. Como xa pecharon as programacións dos cursos universitarios de verán, voulles propinar a vostedes a miña teoría “As lumeiradas de San Xoán, esplendor íntimo e decadencia multitudinaria”.
A cousa xa a tiña medio endereitada hai tempo, pero a pasada noite de San Xoán enfióuseme enteiriña na cabeza. Todo porque me coincidiu tan sinalada data no sur. Escapei de Panxón ó sentir decir que estaba previsto que se xuntaran 70.000 corpos en Praia América, e funme un pouco cara ó norte, nun recanto que lle chaman Arealonga, en Teis, límite entre Vigo e Redondela (para que vexan que un é cosmopolita e ten o seu mundo). Estaba eu todo contento de poder comer sardiñas comodamente sentado nunha terraza, sen perigo de ter que andar facendo equilibrios e atender con só dúas mans á sardiña, ó anaco de boroa e ó vaso (de plástico) de ribeiro á vez. Por riba, a tres metros dunha praia onde ceibar ós pequenos logo de repartirlles un par de xoubas.
O meu gozo nun pozo cando vin a madeira amoreada para a fogueira. “Un camión enteiro de palés”, decíame todo orgulloso un indíxena. Vaia por dios. Eu xa daba por perdidas as autoridades, que con esa ansia de figurar que teñen son capaces de institucionalizar ata os letreiros eses de “¡Iván y Vanessa se casan!”, pero agora resulta que ata ós colectivos menores, tipo asociación de veciños lles da por aí. Pola grandilocuencia.
“Isto parece un espectáculo feito polos xaponeses”, respondín, asumindo o papel de coruñés repunante que se agardaba de min, “alguén escoitou que había que queimar madeira, que se xuntaba unha chea de xente e e ala, a por madeira”. E iso soamente foi o preámbulo.
Non digo que a madeira para queimar haxa que roubala ou pedila, pero as lumeiradas de barrio ou semidomésticas servían, nos últimos tempos, para desfacerse do butacón desfondado ou da mesa á que lle entrou a couza. Danse así unhas fogueiras á escala do home (home e medio ou dous, para ser exactos). Préndense cando se comeza a beber, e así dáse un proceso paralelo entre a combustión externa e interna. Cando o lume está á altura dun home pequeno, comeza un rondó de piques e miradas a ver quen vai ou non vai (saltar).
Cando a cousa vai polo peito, os adolescentes do grupo fan carreiras de demostración e de aí vou que quedan en nada, mentres os nenos empezan a tirar das mangas paternas para animalos. Como cando un se mete en augas frías, cando o nivel pega nas partes nobles xa non queda outra que asumir que ou vai ou racha. Vai se a combustión interna ou a condición atlética é a axeitada, e se non, racha. Neste último caso o procedente é retirarse con calquera escusa ou disimulando a un segundo plano, aproveitando que está cheo de sombras, e logo regresar asegurando vehementemente que claro que temos saltado, e se non o crees alá vou outra vez.
“Quizais non sexa un sistema tan lucido como a macrolumeirada, pero falo xunto a casa, non hai que marearse procurando aparcar e mesmo as borracheiras están controladas polo tamaño e cohesión do grupo social no que se producen”, concluín o sermón ó tempo que esmorecía o lume. “¿Vedes?, a ver quen salta iso”, dixen apuntando retoricamente para a extensión como unha cancha de baloncesto chea de brasas en que se convertira o camión de palés.
Fixen o camiño de volta pola autoestrada cheo de razón (e amoestado conxugalmente pola miña pouca diplomacia). Todo para atoparme con que a lumeirada no Orzán congregou a 100.000 persoas (e unha chea de toneladas de residuos). A ver onde me meto eu dentro dun ano.
concordo plenamente no das municipaladas e a pailanada do antroido seudo-carioca no noso frío febreiro
A parte de estar de acordo con vostede, aproveito para desviar lixeiramente o tema
ao meu regachoe denunciar a proliferación de “Enterros da Sardiña” onde ata hai ben pouco se celebraba o Enterro do Antroido.Isto é un atraso.
É, nom sei, lamentável, mas claro, na linha de tudo o que fai o Concelho da Corunha…inventar tradiçons que nom som tais, inventos desnecessários e fora de lugar.
Verdadeiramente o pobo galego é o único que gosta e mesmo presume do seu renegamento cultural, auténtico “trade mark” mesmo dos que renegan das suas orixes ( ah, as contradicción deste País/terra/sitio/aquí… ).
Non é triste que tendo na Galiza, tradicións coma o Entroido cheas de interese autóctono-pedagóxico-cultural de centos de anos, se opte mesmo por tirarlle o seu grande interese a esas festas e optar por pailanadas ( éstas sí auténticas ) coma un “Carnaval a la Tenerife”?? ( se ainda fose “ao jeito do Rio De Janeiro” pois outra cousa diferente sería… ) coma símbolo do máis moderno e “why” ( guai en linguaxe autóctona) e pouco sospeitoso neste tempos uniformizadores?.
O pior de todo e que, ademáis da, tst, tst, tst… “mestizaxe cultural” anteriormente citada de tanto suceso entre os galegos do novo milénio, isto vai acompañado dunha grande eiva de consecuéncias catastróficas para o SERGAS nun futuro inmediato: o Alzheimer cultural.
Ou acaso vostedes non ouviron como os paisanos declaran impunemente, entre outras desculpas, ao ser preguntados do porqué de eses espectáculos alleos na rúas, iso de que, sexan las “Reinas Del Carnaval” ou mesmo as señoras amantilladas das procesións da Semana Santa, “toda la vida se celebraron así esas fiestas aquí”?!*
Afortunadamente e ainda a pesares de tanta invasión ordinario-festiva, ainda os estranxeiros non puideron cos doces típicos destas festas galegas, esto e, as filloas, orellas e rosquillas, pois unha cousa son aceptar os pararraios importados e outra moi diferente e mesmo insultante, trocar a cacheira por “unos huesitos de santos”… érache boa!!.
Herr Graf Ferdinand Von Galitzien
http://ferdinandvongalitzien.blogspot.com/
Por alusións. O do San Xoan en Redondela… vai bastante coa cultura festiva local. Na Portela (xa chegando á capitalidade municipal), fan unha fogueira igual; e en Cesantes, un pouco máis alá, unha todavía máis grande (hai tres ou catro anos, queimaron UN BARCO, entre outras cousas).
Aquí, sómoslle así de esaxerados coas festas, igual que no entroido (que para iso facemos dous ó ano). Tamén hai comparsas e tal, pero cada un toma o de disfrazarse como lle peta. Si queres mirar para as comparsas, miras, si non, ó teu aire.