Abril é o mes máis cruel, reza o verso quizais máis popular de T.S. Eliot. Onte a antonte, 25 e 26, foron días de efemérides, e tamén houbo outra o 14. Para os eses amantes das cifras redondas impulsadas por organizadores de conmemoracións e publicistas, os 75 anos da proclamación da II República Española, os 32 da Revoluçao dos Cravos en Portugal e os 160 dos Mártires de Carral en Carral (Galicia). En España e Portugal celebran dúas eclosións de esperanza, remataran como remataran. Aquí, unha derrota, para variar.
O único deses momentos históricos que vivín, claro, foi o 25 de abril. Era un rapaz tan rapaz que nin viaxar puiden a Portugal, como os meus maiores, e limiteime a mirar cos ollos abertos e co nariz pegado ó cristal do televisor, como un neno ó escaparate dunha pastelería, aquelas sorprendentes imaxes de militares amados pola xente á que liberaran. Daquilo quedoume o arreguizo de emoción que aínda sinto cando escoito Grândola, vila morena. As sensacións que teño do que foi a II República, que debeu ser en España un momento de euforia semellante, están mesturadas coas da tristeza de como rematou, ou máis ben de como a remataron, á República e a moitos con ela. Tamén se me siguen poñendo os ollos de guerra cando vexo imaxes daquela, ou falo con sobreviventes.
Onte estiven nos actos de conmemoración dos Mártires de Carral e é difícil describir o sentimento que me produciron.
En primeiro lugar quizais por unha certa confusión conceptual. A celebración organízaa tradicionalmente a Real Academia Galega, a pesar que non tén unha connotación cultural, senón política. O parto sanguento do galeguismo, unha revolta liberal que uns intelectuais converteron en algo máis. En segundo, porque é un feito histórico relevante que non sae na historia. Na de España, por suposto, igual que recordo que os comuneros Padilla, Bravo y Maldonado saían no libro da asignatura correspondente, mesmo con ilustración, todos dignos subindo ó cadalso, pero os Irmandiños non aparecían nin polo forro. Padilla & co. teñen unhas excelentes rúas no barrio de Salamanca de Madrid, e os Irmandiños unha un tanto cotrosa –con perdón- en Vigo, que coñecemos gracias á que está na zona das copas. Tampouco está no imaxinario colectivo (a revolta, non a rúa), quizais por un fallo do chamada industria cultural. A revolta de 1846 produciu apenas a obra teatral de Manuel María Abril de lume e ferro. Noutro sistema cultural, a historia duns románticos que durante un mes escaso pretenden erguer unha rebelión polas libertades, o relato das idas e vidas duns exércitos e doutros por Galicia adiante, o retrato descritivo do asalto final a Compostela, casa por casa, e final dramático do asunto, daría para un peliculón. A historia da independencia norteamericana que sae en Revolución non é máis interesante, e tamén comezou como unha revolta contra uns impostos. Pero, claro, alí o chico era Mel Gibson.
Evidentemente, a culpa non é de Mel Gibson ou da súa falta, ou de que escollera a figura de Braveheart e non a de Pardo de Cela para facer unha superproducción. Quizais é que a ninguén lle apeteza conmemorar derrotas. Pero o bo de non ter victorias que celebrar é que tampouco tés víctimas ás que procurar esquecer.
(xoves, 27 de abril de 06)
Si home si 
Que esa foto é de Carral, creese polo monumento, porque da vila da foto pouco debe quedar. Eu insultaría a quen inventou o ladrillo e máis a quen o sementa, pero o problema non é ese. O problema é que posta unha casa con hórreo de esas ó lado dun chalé tipo Beverly Hills con piscina, moitos galegos preferiran o segundo, ou incluso o típico adosado de sesenta metros cuadrados, antes que unha casa con cortello para o porco.
De acordo, que os galegos pasaron sempre moita fame e a nosa historia nárrase en termos máis ben tristes, pero non vexo en iso moita diferencia coa historia de Escocia, seguindo co caso Braveheart, e ben orgullosos que están os escoceses da súa gaita; en Galicia tamén hai quen está orgulloso da gaita, da escocesa.
Hoxe en día, non creo que haxa unha loita na que vencer ou ser derrotados, pero a pouco que aprendésemos de nos mesmos e nos deixásemos de despreciar Galicia como é, bastante podería aprender o mundo de nos. Claro que esas premisas son de ciencia ficción.
http://www.jmlage.net
Eu fun concebido (con pecado, espero) numa desas casas da foto que substituíu o cemento. E suponho que algo se me pegaria do contorno.
Esquilo estuvo mal visto, porque cando escribío Os Persas, non o fixo desde a optica do vencedor, senon desde a do vencido, que non é moco de pavo. De feito, e, pra min o primeiro pacifista da historia. De todas maneiras non quita o feito de que foron os Gregos os que venceron sendo inferiores en todo, menos na resolución de non seren esclavos
Quê longe fica tudo isso, e isso que nom som tantos anos. Mas quê longe…e nom se albisca no horizonte a perspectiva de um golpe de temom cara a esquerda nesta Europa nossa, há de facto situaçons pré-insurreccionais que acabam encauzadas cara o afogo polos seus próprios tuteladores…
O da superproducción ten que ser precisamente Pardo de Cela?
Moito mellor sobre os Irmandiños. Eu pidome un papeliño con frase, o do conde de Lemos cando o de Andrade lle di: “Lemos, hemos de colgar aos vasalos dos carballos”, e o de Lemos contesta. “Non ha tal, que eu vivo dos vasalos e non dos carballos”.