Estes días, todos os que opinamos de algo non porque saibamos senón porque nolo piden, largamos sobre dous acontecementos: o Evazo, a nacionalización dos hidrocarburos que decretou o presidente de Bolivia, Evo Morales, e o hispanazo , a protesta que os hispanos que viven nos Estados Unidos fixeron en demanda dos seus dereitos. Dous fenómenos coincidentes na terra (América) e no tempo (o 1 de maio) e que son as dúas caras da mesma moeda, aínda que se presenten como o paradigma do hispano bo e o hispano malo.
O hispano bo, aplaudido por tirios de aquí e mesmo boa parte dos troianos de alí, é o que se ergueu nos USA para facerse presente como forza laboral real, por moi oculta ou irregular que sexa teoricamente. O millón de inmigrantes que se manifestaron en data tan demonizada alí como o 1 de maio. Os que non foron ó traballo, nin á igrexa para deixar patentes os ocos laborais e sociais que cobren a cotío (e de paso esixir ser norteamericanos como os demais). O hispano malo para as forzas vivas, económicas e mediáticas, é Evo. Para as progresistas, un desagradecido que paga así os desvelos e o cariño que lle demos cando o elixiron. Para as conservadoras, que xa non lle tiñan cariño ningún , un dictador (sic, escoiteino con estas orellas) populista máis, deses que van levar a América do Sur ó desastre (como se o punto de partida non fose xa a máis absoluta ruína). A primeira das reaccións é de dolorida sorpresa, igual que a dunha ONG á que se lle rebelaran os axudados. A segunda é un capítulo máis da historia universal da infamia. Consista no que consista a tal nacionalización que ninguén parece telo moi claro, aínda que iso non impida que se rachen máis vestiduras que camisas na voda de Farruquito a verdade é que eu non teño demasiadas esperanzas de que vaia mellorar a vida dos bolivianos. Tampouco penso que a poida empeorar, porque os cartos son os cartos, anque se repartan mal. Pero o que non se lles pode negar é o dereito de tentalo, habida conta que as anteriores solucións, as dictaduras promovidas pola CIA e as solucións economicistas patrocinadas polo FMI deixaron o asunto tal cal estaba: uns poucos abarrotando e uns moitos lampando. E non hai razóns obxectivas para que sexa así: un país pobre é Chad, Bolivia é un país rico con xente paupérrima. Os rachadores de vestiduras, ademais da postura imbécil de defender a unha empresa que nos está cobrando cada día ó prezo actual o combustible que compraron máis barato hai seis meses, e sen baixalo nunca, sitúanse non eurocentrismo parvo. Mófanse de usos e costumes claramente folclóricos (meter ós militares nas instalacións petroleiras) esquecendo vigas no ollo propio como a toma de posesión de Bono, a despedida de Paco Vázquez ou a práctica política de Berlusconi. Ou poñendo en dúbida a legalidade democrática de gobernantes que ganaron unhas eleccións máis limpamente que Bush as súas.

O pavero do asunto é a contradicción de criticar que en Bolivia tenten atallar as causas e aplaudir que os inmigrantes nos EEUU se rebelen contra as consecuencias. Máis ou menos, o mesmo que criticar que se limpe o monte e despois pedir máis medios antiincendios. Claro que defender o idioma propio é bo se o fan en Porto Rico e malo si se fai aquí.

(xoves, 4 de maio de 06)