As palabras son como os alicates ou os ollos azuis. Ferramentas útiles para labores e propósitos de todo tipo, que se poden usar ben ou mal. Pero hai outras que son como as navallas barbeiras: puideron servir para algo bo no seu tempo, pero agora máis vale restrinxir o seu uso para non mancarse e evitar desgracias.
Por exemplo, para empezar por unha que afecta ó meu gremio, a expresión periodista de raza. ¿De que raza?, ¿de raza equina? Ninguén fala de enxeñeiro de raza, ou de calafateador de buques de raza. Unicamente de xornalista/escritor de raza, co que se parece indicar que os aludidos poderían ter a oportunidade ou a posibilidade de exercer un oficio decente e respectable, pero foi a súa mala cabeza ou as malas compañías os que os meteron nun vicio nefando e nun hábito deleznable do que non deron saído. Outra é esa de ejercer de gallego. ¿A que se refire?, ¿a xente que non o é e andan de intrusos, de galegos sen carné? Como decía o pai do protagonista paquistaní da película Mi hermosa lavandería (aquela de Stephen Frears que contaba os amores entre un skin e un paki) cando o acusaban de non perdoarlle as mensualidades ós compatriotas que tiña de inquilinos, “son un paquistaní, pero non un paquistaní profesional”. Posiblemente aluda ós que non lles importa que se note que son galegos, non como o Israel aquel de Gran Hermano¸ o pasmón aquel de Ourense que en cando se tirou pola pendente do show bussines, foi a un logopeda a que lle quitara o acento, cando o que tiña que facer era pedir cita en Corporación Dermoestética para que lle quitaran os coloretes da cara que o revelaban como un comedor de touciño. Pero tampouco neste caso se escoita moito que alguén exerza de catalán ou de castelán e/ou leonés, ou sexa que a pertenza profesional á patria chica (outra parvada, por riba cursi) parece estar reservado a aqueles que deberían agachar a súa orixe, e incomprensiblemente non o fan.
Con todo, a palabra que máis odio é terruño. Cando din de alguén (ou mellor cando escriben de alguén, ninguén utiliza esa palabra na fala) que está “apegado a su terruño” están decindo en realidade que é un tipo cun torrón por cerebro, un cavernícola, no mellor dos casos ben intencionado porque non coñece outra cousa. A súa utilización revela en quen a usa que el si que é un “terruño”, que pensa como seu pai e escribe igual que o seu avó. Non son manías. As palabras sirven para o que sirven, como eses que botan man do tópico dos gallegos en la escalera (outra!) como pretendido argumento de ineptitude ou de reserva, cando os ineptos non son os que suben/baixan, senón os que non saben ver se sube ou baixa o galaico observado. O mesmo que a vergüenza del gallego que define a derradeira porción de comida que queda. ¿Por que non se recoñece que o que se deixa no prato é máis ben a cortesía del gallego, por se alguén queda con algo de fame?
Estas non son teimas persoais. Recentemente houbo unha petición de retirar o diccionario da Real Academia Española as acepcións de gallego como “tonto” (en Costa Rica) e “tartamudo” (en El Salvador) que aparecen antes que “lengua de los gallegos”. A Academia respondeu que non podía porque é o que hai e son antigas, pero tamén no Diccionario del Español Actual aparecen as definicións “persona reservada y que no manifiesta francamente lo que piensa” e “mozo de cuerda”. Ou sexa, que por pouco que se usen e por moito que amolen, a esas expresións non as van xubilar, así que habería que facelas desaparecer. (Xa saben, de forma que pareza un accidente).
(Revista CAÑA, xullo 06)
Si home si 
Monsieur Pereiro: vostede é a hostia. Pero que pasaxes impagables:
“… foi a un logopeda a que lle quitara o acento, cando o que tiña que facer era pedir cita en Corporación Dermoestética para que lle quitaran os coloretes da cara que o revelaban como un comedor de touciño”.
Gha, gha, gha…
A min tamén me gusto esa pasaxe. Eu ,cando estou con xente de fóra e me preguntan se non teño vergonza porque sempre como a última porción dígolles que non, que son unha desvergonzada, e máis coa comida, para que non me chamen “gallega” na súa acepción costarriqueña.
Sobre a cuestión que se plantexa da raza, poderiamos autodefinirnos como “omnívoros coma os porcos”, cando menos en poténcia e mesmo contando co toucinho.
E, ainda concordando no fondo do asunto, penso que de toda caste de palavras e expresións pódese sacar uma reviravolta humorística que non hai por que desbotar.
Que non mo tomen a mal, mas algúns colaboradores de meios galegos e estranxeiros, tanto pola forma como polo contido, son melhor antídoto contra a saudade que o Carnaval de Rio e o Antroido da Corunha.
Completamente de acordo con Pereiro. Hai que entrar a saco neses cerebros. Sin piedad nin compasión ( pàrece o título dunha de vaqueros). Ainda fode mais que xente intelixente faga coma o touciñeiro de Ourense, pero estes intelixentes, o fin e o cabo, son actores, e, se queren traballar pra-lo do Bierzo, teñen que ter acento “neutro”, e un actor teno que facer, coma ten que facer de Drácula se lle pagan e da o perfil.
X acomentara noutro for e repítoo aquí, as acepcións “americanas” da palabra “gallego” poden e
xtenderse ó resto dos nosos veciños españois, pois tal é o significado que se lle da (mais extensamente, abofé, que os outros)
A min as acepcións “americanas” de “gallego” e os chistes de “gallegos” pódenme mosquear nun momento concreto, pero en realidade son un recoñecemento implícito de presencia universal, de imaxe de marca, sexa positiva ou negativa, que non todo o mundo ten. O que me amola é que un mundo intelectual que eliminou silandeiramente e sen que se notara, e con razón, o uso de palabras como “judiada”, argumente agora que “los usos lingüisticos históricos son así”. Fódeme non o uso, senón o argumento, porque revela o pouco medo que metemos. Igual que o cara de leite fervido de J. Marías, que o outro día queixábase de que o politicamente correcto obrigara a decir “A Coruña” e prohibira “La Coruña”. O da presión do politicamente correcto débese circunscribir no seu caso a conversas con Manuel Rivas.
Nos teñen tratado ben mal polo feito de ser galegos. Eu o que me pregunto é que defeuto teñen eles colectivamente
maiormente castelánspara nos mirar así.Complementando o que vostede dixo, que tamén me pasa, a min fodenme bastante os de fóra que tanto aman a Galiza, que din que a levan no corazón, que se a maxia, que se as meigas, que que encanto, que se a comida… que se os galleguiños. Seméllame ós británicos que tanto amaban á India, e que eran os que ás veces menos a comprendían.
¿Qué lles incomoda realmente? Na grande castela
porque moito desto ben de ahícreo que non nos comprende non, e xa sei que estou a ser inxusto con moitos casteláns, pero é certo, hai incomprensión e hai sentimento de superioridade. Aínda lembro de cando neno ver no UN DOS TRES a non sei quen co chiste da serventa galega que decía ó teléfono que o señor estaba cagando, que se viña botando peidos polo camiño, e sobre todo lembro como ría a xente… seguro que é un conto que pode ter base real, opde estar fundamentado, pero esa risa, ai esa risa. para os galegos as cousas da merda sempre foron algo bastante natural, así como falar da mortee máis da propia, ou non se definir ou decantar totalmente, ou non polo menos abertamente…Pasei hai anos uns días en Ciudad Real, unha das miñas escasas saídas deste país, e quedei flipadísimo coa forma de ser da xente: como espetaban as cousas á cara uns dos outros, que violencia
me parecía a min, con que tanto descaro se dicían as cousas, berrando sempre, que sequedade… en fin.E conste eran boa xente, pero cun espeteo verbal que non sabía como levar.
Moitas veces a risa vai movida por un fondo de incomodidade e incomprensión.
Boas tardes:
Paréceme bastante contradictorio o presunto coñecemento de Yeye doutra/s sociedade/s (véxanse as liñas “Na grande castela
porque moito desto ben de ahícreo que non nos comprende non, e xa sei que estou a ser inxusto con moitos casteláns, pero é certo, hai incomprensión e hai sentimento de superioridade”) co feito de que non quixera ou non tivera a oportunidade de coñecelas (“Pasei hai anos uns días en Ciudad Real, unha das miñas escasas saídas deste país”).Somos bastantes máis semellantes, para ben, mal ou regular, do que queremos ou pretendemos: aquí e acolá, dentro e fóra, enriba e embaixo, epi e blas.
Gracias a Mao, as sociedades e os pobos evolucionan, como ben podería comprobar calquer persoa que pasara uns días en Galicia fai uns anos. Ou na Andalucía ou na Calabria.
O humor pode ser bo, ruin ou regular, sexa obxeto de mofa un galego ou un baturro. Tópicos (os mesmos ou diferentes nos que cae vostede, Yeye, no seu comentario; os mesmos ou diferentes dos que falan de “terras de meigas” ou de “vacas a go-go en cada esquina”, tópicos tamén fomentados polos propios galegos vía oral, visual ou escrita).
Intúo, máis que resentimento, que tamén, certos complexos e farturento victimismo nas súas palabras. Relea, en serio, porque os males (por chamalos dalgún xeito) dos galegos deben ser combatidos polos propios galegos dun xeito intelixente e non tirando de libraría de vello, vinilo de Wagner e outras herbas de San Xoán.
E nada, que todo é unha cuestión de perspectiva. E de dioptrías. Aínda que sei de ben galegos que andan por ahí adiante e non sentiron esas miradas nen tiveron ese trato ao que se refire Yeye, máis ben o contrario.
O galego, para que nos vamos a enganar, cae ben. E se o tratan de, é un falar, tonto (sic), él terá lingua ou feitos para defenderse, atacar, contraatacar ou tirar de recetario Ghandi (o da India, non o da Coruña, que xa postos…).
Respecto ás distintas formas de comunicarse, o galego pertence a unha cultura de alto contexto. Non somos directos na comunicación e moitas veces dicimos máis cos xestos que coas palabras. O costume de relacionarse dun xeito (dende que un nace) pode facer que se nos faga extraño calquer outro. Pero non creo que sexa mellor ou peor, pero sí diferente: un galego pensará que é un saco de boxeo despóis de ser golpeado sen nengún tipo de pudor pola clientela de calquer discoteca de Buenos Aires, pero pasará por maleducado se non se comporta como é o debido en calquer medio de transporte público británico. Etcétera.
Reciban apertas rasgadas.
E eu – orgullosamente – deixo sempre no prato a derradeira tallada compartida porque así mo ensinaron de pequeno papá troll e mamá troll
Ten vostede razón, o meu coñecemento de Castela é case nulo. De feito só coñezo Ciudad Real e Burgos
se é que non contamos Madrid como Castela, senon como metrópole. É certo que me impresionou o xeito de espetar palabras que tinhan os casteláns e o directos que eran.O resto das cuestións son toboganes de palabras, pecata e, como ti dis, descoñecmento. E non miopía, senon hipermetropía.
Por último digo que si: moito me costa cerra-la boquiña unha vez que a abro.
Aceptamos hipermetropía como animal de compañía.
Apertas.