As cousas é mellor facelas cando hai que facelas. Posiblemente non se puido, non se quixo ou non se soubo facer no seu tempo o que agora se pretende facer coa lei da memoria histórica, pero tería sido mellor. Daquela, no que se chamou a Transición como se puido ter chamado a Rendición, a xente de orde era de centro e as esquerdas querían facerse respectables. Así que posiblemente uns non o fixeron porque outros non llo pediron, como as parellas nos argumentos dos culebróns románticos. Tería sido mellor daquela, porque como a realidade do que fora a dictadura estaba moi presente, teríanse evitado os falsos argumentos en contra de condenala.
O principal razoamento en contra, ou alomenos o menos ofensivo, é que hai que esquecer aqueles tempos, e non remexer nas feridas. Máis ou menos, como cando dous nenos se pelexan e os adultos os obrigan a facer as paces, sen molestarse en indagar a causa ou a culpa da disputa. Os adultos quedan cheos de razón, pero un dos nenos deixa de confiar na equidade dos maiores. E unha cousa é perdoar, e outra facer como que non pasou nada. O argumento de que tamén houbo víctimas no bando vencedor tampouco vale. Claro que as houbo, e pagaron por elas os culpables e milleiros de inocentes, eles e os seus descendentes, durante décadas. Estes dous argumentos poden ter doses de boa fe. Hai outros que xa entran no apartado do miserable. O de que foron os excesos republicanos os que motivaron os excesos franquistas é como o das violacións xustificadas porque a víctima provoca. O da hipótese de que se ganara a República reprimiría igual, ademais de incomprobable é pouco probable, porque os excesos nese bando cometéronos por libre, e no outro institucionalizaron os excesos. Este tipo de discurso de nin uns nin outros, de que todos os extremos son malos, obedecen a unha simetría perversa porque os termos da comparación non son equivalentes, da mesma forma que non hai equilibrio entre un maltratador e unha maltratada.
O máis penoso é que o proxecto de lei non é siquera, como se vende, o intento de reparar inxustizas. A morte non hai quen a repare, pero tampouco se indemnizará ós espoliados, nin se lle devolverán os postos ós depurados, que o foron simplemente por ter unha ideoloxía en boa parte dos casos. É simplemente facer explícito que se cometeron inxustizas, sen pretender sinalar ós culpables, nin moito menos castigalos (de limitarse a inhabilitalos simplemente nin se chegou a falar nunca). A Transición consistiu en dicirlle ó maltratador e á maltratada que había que facer as paces, e agora esta lei consiste en recoñecer que aquilo estivo mal. En realidade, para o que vai servir, se é que sirve, e para quitarlle os nomes dunhas rúas a xente a quen llas deron polo mérito de matar xente e de retrasar varias décadas o desenvolvemento normal da sociedade española. Conservar aquelas placas e algúns escudos non ten nada que ver coa historia. Historia son Almanzor ou Napoleón, e nin siquera eles teñen rúa ningunha. Ten que ver con outra herdanza do franquismo: a de que o poder hai que amarralo como sexa e por riba de quen sexa, incluído da xustiza máis elemental.
(FARO DE VIGO, domingo, 14 de outubro de 2007)
Seguramente andaba moito monumento histórico-artístico implicado para manter aínda o escudo que non toca .
Grandísimo artigo. A Transición foi unha Rendición. Non se pode comparar a violencia institucionalizada dos triunfadores ca dos perdedores. Se unha inxustiza non se repara, esta Lei é un engano. É o que dí o artigo e eu creo que é verdade.
A mín houbo algo que sempre me impresionou. A profunda amargura que tiña un familiar xa falecido, cando dicía que Franco lles destrozou a vida, ou a rabia con que contaba como lles obrigaban a facer o saúdo fascista, cando querían ir ao Cine a olvidar e atopábanse con Franco presente.
Se a Transición deixou o poder franquista intacto, esta Lei seguirá deixando o horror franquista intacto. E non só o horror habido. Tamén as posesións roubadas. O Pazo de Meirás é dos Franco, só nos papeis legais, papeis manchados con sangue.
Carai, e eu (que como nacín no 78 non lembro máis que partirme de risa cada vez que escoitaba a palabra “Tejero”) que pensara que na Transición eran todos felices (bueno, menos os Gerrilleros de Cristo Rey).
Non me caen moi ben as estrelas da prensa rosa, pero o outro dia J. Gimenez-Arnau dixo unha frase brillante: “España es el único país en el que la familia de un dictador no ha tenido que marcharse al acabar la dictadura.” Tal vez Chile sexa unha excepción, pero hasta alí a xusticia lles ten o ollo botado, aínda en quente.