Unha das noticias máis tremebundas dos últimos días, un tanto desapercibida, foi a que o deslinde do dominio público da costa afectaría en Galicia a milleiros de casas e edificios. Eu xa me imaxinaba ó Goberno pasando a rebarbadora por todo canto hai construído na beira de mar, na que, como todo o mundo sabe e algúns cantan, hai moito que ver (baila miña Maruxa, baila/ baila na punta do pé). Resulta que non, que segundo una matización que fixo a propia Delegación do Goberno antes de que Maruxas e non Maruxas se puxeran a bailar en pé de guerra, o que querían dicir é que todo está como antes, e que nada de “miles de casas y fincas que se traspasarán al estado”. A min xa me parecía que non había, entre outras carencias para facelo, as de fondos, pero non deixa de ser un alivio. Relativo, claro.
O Berbés
A Mariña
Relativo porque a costa está como está, sobre todo desde hai relativamente pouco. Hai cen anos, na Coruña as lanchas amarraban nas casas da Mariña, que daquela eran a parte traseira e non o escaparate nobre que sae nas postais. En Vigo, as barcas e as redes pousábanse na area que chegaba ós soportais do Berbés. Ata hai 50 anos, por toda a costa había viliñas mariñeiras, de moito avoengo ou ben modestas, coas casas amoreadas unhas onda as outras para defenderse do frío e da humidade dun mar ó que lle chegabas cuspindo desde a ventá. O que non había era eses estafermos que comezaron cando o mar comezou a dar cartos. Estafermos feitos derrubando as casas de pedra que vendían os do Morrazo para mercar un piso en Coia, por exemplo. E sobre todo, non había o alicatado xeneralizado do litoral que se fixo e se sigue facendo ás carreiras, primeiro para os veraneantes e agora para esas hordas mesetarias que pensan que o polbo é un marisco.
Non pensen que son un ecoloxista redondo que literalmente considera que a Nai Natureza é efectivamente é súa nai, pura e intocable. Estou a favor da intervención humana na paisaxe, non da inhumana. Sen a intervención do home, o interior de Galicia non sería ese patchwork de prados e soutos que aínda se conserva en cada vez menos sitios e que consideramos que é o país como sempre foi, senón unha matogueira impenetrable de xestas, silvas e toxos. E para exemplo costeiro, Italia ou Grecia, onde viven pegados ó mar, en construccións case penduradas sobre el, ennobrecendo e personalizando a paisaxe. Nin siquera estou en contra de intervencións como gañarlle terreo ó mar, si se fai como en Venecia, ou en Holanda, onde din que o mundo faríao Deus, pero Holanda fixérona os holandeses. E mesmo, se houbese raciocinio, control eficiente e outras utopías, a protección da costa debería de consistir máis en analizar proxecto por proxecto, máis que permitir edificar colmeas de cemento, estean a 500 metros ou a 5.000 da liña de costa.
Pero, en definitiva, como precisa a Administración do Estado, estamos como estabamos, e que unha cousa é a servidume de protección, terreo de propiedade privada na que se pode construír con certas limitacións: as que lle pete ó concello correspondente, poñamos por caso o plan que había en Muxía para urbanizar a menos de cen metros do mar, ou Monteferro en Nigrán. Outra son as zonas de dominio público onde xa están os deslindes aprobados pola Lei de Costa de 1988, e onde tamén hai casas, todo sexa dito, entre outras cousas porque para iso se fixeron os paseos marítimos, ademais de para lucir a ganar eleccións, para pasarse polo arco do público a construcción privada. A aclaración oficial non especifica que se vai facer nestes casos (nos das casas xa feitas, non dos paseos marítimos), pero pégame que tampouco vai pasar moito, polas carencias aquelas que citei antes.
O caso é que non sei a que obedeceu facer pública aquela intención que non era exactamente a que pensabamos, quitado que sexa unha medida máis desas que soamente serven para que o Gobermo proclame “estamos en ello”, no canto de “no estamos a lo que deberíamos estar”. E por riba, cando en Madrid non dan entendido que hai lugares de Marín que están onde están porque se fixeron como sempre se fixeron as cousas, ou cando en Santiago se van poñer na vía rápida administrativa as piscifactorías, que son tan privadas como as casas, moito máis molotes, pero case sen xente dentro delas.
(La Opinión/Faro de Vigo, sábado, 20 de setembro de 08)
Si home si 
Non obstante, coa a lei de 1988 na man, os propietarios das casas que están en zona de dominio público marítimo-terrestre, aínda que foran construídas correctamente conforme a lexislación anterior a aquel ano, poden perder a titularidade delas sen ningunha indemnización pois non estamos perante un suposto de expropiación forzosa (que exixiría o pagamento dun xusto prezo por parte da Administración) mais dun deslindamento dos terreos que son demaniais e dos que non.
A única saída que lles ofrecería a Administración a esta clara inxustiza ía ser unha concesión administrativa. Pasarían de propietarios a concesionarios sen ver un peso (ou un euro, se preferiren).
Un saúdo, DePeixes.
Correcto, si señor. No meu afán de criticar ó goberno pola teima en mandar globos sonda, errei e non critiquei o cerne do asunto. Que os propietarios desas zonas (Combarro, por exemplo) teñen que estar cada X anos pedindo a concesión graciosa dunha prórroga.
O máis grave é que, en gran parte dos casos, non estamos perante a típica canchanchada que coñecemos todos de “ti vai levantando a casa, que xa veremos como facemos…”. Un exemplo é a vila de Cedeira, que -se me apuran- máis que aos veciños pertence ao Estado.
Trátase de casas construídas en terreos de propiedade privada (conforme a normativa anterior á lei de Costas de 1988) que, de socato, se transforman en terreos pertencentes ao dominio público marítimo-terrestre pola forza da lei de 1988 sen dereito ningún a indemnización.
Pola contra, en Francia (onde se desenvolveu o concepto xurídico de “dominio público”) os deslindamentos implican que o Estado ten que indemnizar os propietarios pola perda da titularidade do terreo. No Reino de España faise de balde mediante un procedemento administrativo en que a Adminstración goza dun dos seus máis importantes privilexios: o deslindamento sen intervención xudicial (que só se produce “a posteriori” se o interesado interpón un recurso contencioso-administrativo ante o xuíz correspodente).
Un saúdo, DePeixes.
Unha frase moi bonita, que escoitei moitas veces: “Quero levantar unha placa”. Os galegos somos plaquistas por natureza. Ben… o franquismo tamén axudou. Só hai que ver (en fotos, claro) como era Malpica hai cen anos e como está agora. É para regurxitar por riba da memoria do que desfixo a vila. Aquela xente era pobre e moitos tiveron que emigrar, pero tiña unha certa “cultura” (como din os peideantes) construtiva. Que carallo pasou desde daquela até hoxe?
A cultura construtiva debíase a que se construía para un mesmo, coma sempre, cos manteriais de sempre, e para as funcións de sempre. Calquera alteración (facer casas para vendelas, importación de deseños,….) fixo derrapar a cousa. John Malkovich trrouxo unha foto da Malpica dos anos 50 para localizar nela a película sobre o líder de Sendero Luminoso. Tivérono que levar alí para que se dera conta de que xa non servía.