Non sei se repararon en que dentro de dúas semanas hai eleccións. Nesta ocasión os encargados do bombardeo de promesas non parecen estar pola labor, e parece que optaron por deixarnos tranquilos. Malo. Sobre todo porque, como dicía Paul Valery, a política é a arte de evitar que a xente se preocupe do que lle importa. E as eleccións europeas impórtannos polo menos o mesmo que as outras.

En primeiro lugar, porque Europa en parte construímola nós. Desde a idea de Europa, que como dixo Goethe, se formou peregrinando polo Camiño de Santiago, ata a máis moderna contribución de construíla literal e fisicamente, coa man de obra dos nosos emigrantes. E porque Europa nos conformou a nós, desde a discutible orientación que deu á nosa economía, do naval ó lácteo, pasando pola pesca, ata os fondos que nos achegou e que metemos en infraestruturas, unhas necesarias e outras tamén máis que discutibles. Foi en Europa, e non en ningunha instancia política española, onde se criticou o modelo de construción no Mediterráneo, posible -na parte legal- grazas á normativa urbanística española e autonómica. No Parlamento Europeo paráronse iniciativas como a que contiña a Directiva Bolkstein de permitir a empresarios dun país contratar a traballadores doutro coas condicións salariais do país de orixe (non fai falta ser moi fantasioso para imaxinar o incendio social que ocasionaría tal medida). Ou a de deixar que se puidese estender a 65 horas semanais o horario laboral (apliquen o paréntese de antes), tal e como pretendían os gobernos. Aínda que tamén se aprobaron, co voto a favor dos deputados galegos de todos os partidos, infamias como a Directiva de Retorno, que permite reter ós inmigrantes ata18 meses antes de botalos. A maiores, o voto nas europeas está libre dese condicionante de voto útil, porque teñen posibilidades de acadar representación moitas máis opcións que nos outros comicios, nos que as fabas son contadas. Mesmo o debeu entender o Tribunal Constitucional cando decidiu aplicar a xustiza e o sentido común ó permitir que se puidese presentar a candidatura de Iniciativa Internacionalista, na que figura Xosé Luís Méndez Ferrín.

Claro que tamén pasa o que pasa. Como se di, a Unión Europea non pasaría os controis democráticos para ser membro da Unión Europea. O seu parlamento non ten os poderes que teñen as cámaras dos estados membros. E a circunscrición única fai que sexa practicamente nulo o compromiso dos elixidos cos electores, xa bastante elástico nos demais casos. Que poden propoñer ou votar o que lles pete, que aquí non nos enteramos, vaia. Por iso nunca entendín que a opinión pública de Galicia, independentemente de simpatías partidarias, non criticara que nas anteriores euroeleccións lle quitaran o escano a Camilo Nogueira polo procedemento de fozar en actas de mesas do barrio madrileño de Salamanca ou de Quintanar de la Orden, para que acabara adxudicado a unha candidata do PP de Logroño.

Por ese desleixo entre votantes e votados, os partidos maioritarios permítense mandar alí a quen sexa, normalmente a quen estorba, e consideran as eleccións unicamente como unha enquisa sobre o estado da opinión política, pero con fogo real, con votos de verdade, aínda que non sexan moitos. Alá eles, e logo que non se queixen da abstención, pero tamén alá nós despois coas queixas sobre as decisións europeas. Como advertiu o historiador Arnold J. Toynbee hai xa máis de medio século -sen que desde aquela se lle fixese gran caso-  o maior castigo para os que non se interesan pola política é que serán gobernados por persoas que si se interesan.

(Faro de Vigo/La Opinión de A Coruña, sábado 23 de maio de 09)